విశాఖలోని అరుదైన బెల్లం వినాయకుడి ఆలయం చరిత్ర – విశిష్టతలు
విశాఖపట్నం అంటేనే అందమైన బీచ్‌లు, శాంతమైన వాతావరణం గుర్తొస్తాయి. అయితే ఇక్కడ సముద్ర తీరాన అలాంటి అందాలకు తోడు ఆధ్యాత్మిక పవిత్రతను పంచే ఓ ప్రత్యేకమైన ఆలయం ఉంది. అదే బెల్లం వినాయకుడి ఆలయం. తెలుగు రాష్ట్రాల్లోనే అరుదుగా నిలిచిన ఈ ఆలయానికి ఉన్న చరిత్ర, విశిష్టతలు తెలియగానే మనసు మైమరచిపోతుంది.
అసలు గుడి శివాలయం!
ప్రస్తుతం అందరికీ బెల్లం వినాయకుడి గుడిగా ప్రాచుర్యం పొందిన ఈ ఆలయం నిజానికి ఒక శివాలయం. చరిత్రను పరిశీలిస్తే, ఇది 10-11వ శతాబ్దాల మధ్య చోళ రాజులు నిర్మించారని తెలుస్తుంది. అప్పట్లో విశాఖ సముద్రతీరంలో వెలుగొందిన వైశాఖి ఆలయానికి అనుబంధంగా ఈ గుడిని నిర్మించారు. కాలక్రమంలో వైశాఖి ఆలయం సముద్రంలో కలిసిపోవడం, మరోవైపు బెల్లం వినాయకుడికి భక్తుల మక్కువ పెరగడం వల్ల, ఈ ఆలయానికి ‘బెల్లం వినాయకుడు’ అనే పేరు నిలిచిపోయింది.
కొత్త జాలరిపేటలో సముద్రపు ఒడ్డున
విశాఖపట్నం కేజీహెచ్ పక్కనుండి వెళ్లిన కొత్త జాలరిపేట ప్రాంతంలో, నేరుగా సముద్రం ఎదురుగా ఈ ఆలయం ఉంది. సముద్రపు గాలి తాకుతూ, ఆ గుడి పరిసరాలు మక్కువ రేపుతుంటాయి. ఆలయం పెద్దదిగా కాకపోయినా, చోళుల శిల్పకళ ప్రతిబింబించే రాతి నిర్మాణం మనల్ని ఆకట్టుకుంటుంది.
ఆనంద గణపతి అవతారమే!
ఇక్కడ పూజలు అందుకునే వినాయకుడి అసలు పేరు ఆనంద గణపతి. భక్తులు ఏ కోరికతో వచ్చినా, అది నెరవేరితే స్వామికి బెల్లంను నైవేద్యంగా సమర్పించడమే ప్రత్యేకత. ఇక్కడ నైవేద్యమూ బెల్లమే, ప్రసాదమూ బెల్లమే! అందుకే ఆలయం చుట్టూ ఎక్కడ చూసినా బెల్లం అమ్మే దుకాణాలే కనబడతాయి.
ఇక్కడి భక్తులు “కోరిక తీరిందా? మర్చిపోకుండా బెల్లం మొక్కు చెల్లించాలి!” అనే విశ్వాసంతో స్వామివారిని దర్శించుకుంటారు. ఈ సంప్రదాయం తరతరాలుగా కొనసాగుతూ వస్తోంది.
విశాఖలో ప్రసిద్ధి చెందిన రెండు వినాయక గుడులు
విశాఖలో ఉన్న ప్రసిద్ధ వినాయక దేవాలయాలలో ఒకటి సిరిపురం సంపత్ వినాయక దేవాలయం, మరొకటి ఈ బెల్లం వినాయక గుడి. అయితే బెల్లం వినాయక ఆలయం పురాతనమైనది. మధ్యకాలంలో దీని మహిమ కొంత తగ్గిపోయినా, గత కొన్ని దశాబ్దాలుగా మళ్లీ భక్తుల గమ్యస్థలంగా మారింది.
ప్రస్తుతం ప్రతి బుధవారం ఈ గుడి భక్తులతో కిటకిటలాడుతుంది. ఇక గణపతి నవరాత్రుల సమయంలో అయితే, ఇసుక వేస్తే భక్తులకు స్థలం దొరకని పరిస్థితి ఉంటుంది.
విఘ్నేశ్వరుడి విగ్రహంలో ప్రత్యేకత
ఇక్కడి గణపతి విగ్రహాన్ని గమనిస్తే, సాధారణంగా వర్థమాన గణపతుల తరహాలో కాకుండా తొండం కుడివైపుకు వంగి ఉంటుంది. సాధారణంగా వినాయకుని తొండం ఎడమవైపుకే ఉంటుందన్న విషయం అందరికీ తెలిసిందే. అయితే బెల్లం వినాయకుడి తొండం కుడివైపున ఉండడం విచిత్రమైన విషయం.
పండితుల చెప్పిన ప్రకారం, చోళుల కాలంలో ఈ ఆలయంలో తాంత్రిక పూజలు జరిపేవారు. అందుకే ప్రత్యేకమైన శిల్ప రీతిలో విగ్రహాన్ని నిర్మించారని సమాచారం.
ఈ తరహా కుడి తొండ వినాయకుడిని తాంత్రిక విధానాల్లో పూజిస్తే, శుభఫలితాలు త్వరగా సిద్ధిస్తాయని కొన్ని సంప్రదాయాలు చెబుతాయి.
ఆలయ సమయంలో
ఈ ఆలయం ప్రతి రోజు రెండు సెషన్లలో తెరచి ఉంటుంది:
ఉదయం 6 నుండి మధ్యాహ్నం 11 గంటల వరకు
సాయంత్రం 5 నుండి రాత్రి 8 గంటల వరకు
ఈ సమయాల్లో భక్తులు స్వామివారిని దర్శించుకుని, తమ కోరికలు కోరుకుంటారు.
ప్రధాన అర్చకుడు శ్రీకాంత్ శర్మ గారి మాటల్లో చెప్పాలంటే, “ఇక్కడ ప్రతి బుధవారం గణపతి నవరాత్రుల్లో భక్తుల రద్దీ అమోఘంగా ఉంటుంది. మనసారా ప్రార్థించిన వారు స్వామి అనుగ్రహంతో కోరికలు నెరవేర్చుకున్న అనుభవాలను ప్రతి రోజు వింటున్నాం.”
బెల్లం వినాయకుడి గుడి ప్రత్యేకతలు సమీక్ష
| అంశం | వివరాలు |
|---|---|
| స్థలం | కొత్త జాలరిపేట, విశాఖపట్నం |
| నిర్మాణ కాలం | 10-11వ శతాబ్దం, చోళ రాజులు |
| ప్రధాన దేవత | ఆనంద గణపతి (బెల్లం వినాయకుడు) |
| ప్రత్యేకత | కుడివైపు తొండం, బెల్లం నైవేద్యం |
| ప్రధాన పూజలు | బుధవారాలు, గణపతి నవరాత్రులు |
| తాంత్రిక సంప్రదాయం | చోళుల కాలంలో విస్తృతమైన తాంత్రిక పూజలు |
| ప్రత్యక్ష నైవేద్యం | బెల్లం దిమ్మలు |
విశాఖ పర్యటనలో తప్పనిసరిగా సందర్శించాల్సిన ప్రదేశం
విశాఖపట్నం అంటే కేవలం బీచ్‌లు, అరకు వ్యాలీ, కైలాసగిరి మాత్రమే కాదు. మన ఆధ్యాత్మిక గమ్యస్థలాల్లో ఒకటైన బెల్లం వినాయకుడి గుడి కూడా తప్పకుండా చూడాల్సిన ప్రదేశం.
ఈ ఆలయం వద్ద సముద్రపు గాలి తాకుతూ స్వామి దర్శనం చేయడం ఒక ప్రత్యేక అనుభూతి. మన మనసుకు సాంత్వన కలిగించే పవిత్రతను అక్కడి వాతావరణం అందిస్తుంది. ముఖ్యంగా నమ్మకంతో ప్రార్థించినప్పుడు, కోరికలు నెరవేరుతాయన్న విశ్వాసం నేటికీ కొనసాగుతోంది.
ఒకప్పుడు శివాలయంగా నిర్మించబడిన ఈ ఆలయం, ఇప్పుడు ఆనంద గణపతి రూపంలో భక్తులకు ఆశీర్వచనం పంచుతుంది. భక్తులు తమ మనసారా మొక్కులు తీర్చుకుని, స్వామివారికి బెల్లం సమర్పించడమే ఈ గుడి ప్రత్యేకత.
ఈ ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణంలో ఒకసారి బెల్లం వినాయకుడిని దర్శించుకుని, మన కోరికలు తీరేలా ప్రార్థించుకోవడం తప్పనిసరిగా చేద్దాం.
